Część 1 – Szkoły dla niepełnosprawnych przy ul. ks. Marcina Lutra


Notice: Indirect modification of overloaded property WP_Post::$ancestors has no effect in /home/users/cekiron/public_html/diakonia_new/wp-content/themes/ecdie/page-child.php on line 28
Kompleks budynków przy obecnej ulicy ks. Marcina Lutra powstał specjalnie na potrzeby edukacji osób niepełnosprawnych, konkretnie dla ociemniałych. Tutaj mieścił się Schlesische Blinden-Unterrichts-Anstalt, czyli Zakład Wychowawczy dla Ociemniałych. Ulica nosiła wówczas nazwę Kniestrasse od nazwiska dyrektora Wrocławskiego Instytutu Niewidomych (1816 r.), pierwszego w Niemczech ośrodka dla ociemniałych, twórcy podręczników i wielu pomocy pedagogicznych dla nich przeznaczonych. Johann Georg Knie sam niewidomy, był również założycielem stowarzyszenia zbierającego oraz zarabiającego środki na kształcenie niewidomych, dzięki czemu, z myślą o żołnierzach, którzy stracili wzrok podczas wojny 1813-1815 roku, powstały warsztaty wytwarzania szczotek, koszy i powrozów. Stopniowo działania te objęły także nie-wojskowych, ponieważ udało się zebrać kwoty znacznie przekraczające bieżące potrzeby. Głównym zadaniem warsztatów było uczenie samodzielności, a nawet przyuczenie do zawodu. W wieku XIX było to zupełnie nowatorskie podejście, uważano bowiem, że ociemniali są, i muszą być, całkowicie zależni od pomocy innych.

 

Ze zbiorów portalu Wratislaviae Amici polska-org.pl

 

Zakład Wychowawczy dla Ociemniałych przy Kniestrasse rozpoczął działalność na początku XX wieku i powstał dla ludności cywilnej, o czym świadczy rok zakończenia budowy w 1912 roku. Być może w czasie I wojny i wkrótce po niej był przeznaczony dla żołnierzy ociemniałych w wyniku działań wojennych, jednak z pewnością w roku 1925 przebywali tutaj nie żołnierze, ale 200. niewidomych dzieci i młodzieży z Wrocławia i całego Śląska, a może i Niemiec. Funkcjonowały tutaj: przedszkole, szkoła podstawowa oraz kursy dla jej absolwentów, kształcenie obejmowało więc uczniów od lat sześciu aż do osiągnięcia przez nich dojrzałości. Nauka trwała osiem lat, podczas których uczono, m.in. „czytania, pisania, arytmetyki, lekcji przyrody, historii, śpiewu, gimnastyki”, stosując oczywiście książki i pomoce przystosowane do   potrzeb osób ociemniałych. Lekcje przyrody odbywały się w szkolnym ogrodzie, gdzie dzieci mogły dotknąć każdego rodzaju rośliny. Zakład dysponował bogatą biblioteką z książkami pisanymi w brajlu oraz wszelkimi potrzebnymi materiałami i pomocami dydaktycznymi, a także salą gimnastyczną i boiskami.

 

Ze zbiorów portalu Wratislaviae Amici polska-org.pl

 

Uczniowie mieszkali w budynku, w którym obecnie mieści się Przychodnia EMC przy ul. Wejherowskiej 28, przedszkole zajmowało obecne pomieszczenia szkół średnich (bud. A), szkoła podstawowa i sala gimnastyczna – obiekt dzisiejszego Działu Usprawnień, biblioteki oraz Szkoły Przysposabiającej do Pracy. Część administracyjna była i jest w tym samym miejscu.

 

Ze zbiorów portalu Wratislaviae Amici polska-org.pl

 

Po ukończeniu obowiązkowej nauki zaczynały się kursy przygotowujące do zawodu, zakończone egzaminem na czeladnika. Uczniów kształcono teoretycznie i praktycznie – warsztaty zajmowały budynek dzisiejszej Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej „Horyzont” oraz budynek C. Gmach B stanowił główny budynek szkolny i tam odbywały się zajęcia teoretyczne oraz praktyczne, przygotowujące do pracy w biurze.

 

Ze zbiorów portalu Wratislaviae Amici polska-org.pl

 

Fizycznie słabsi chłopcy kształcili się w zawodzie szczotkarza, wytwórcy lin i koszyków, silniejsi – wyplatacza siedzeń i oparć krzeseł. Dziewczęta natomiast robiły pędzle. Drobne i słabe mogły uczyć się, w zależności od swoich umiejętności, haftu dużego i ręcznego, a także maszynowego tkactwa i szycia. Młodzież miała też możliwość przyuczania się do pracy biurowej – maszynopisania i prowadzenia korespondencji. Naukę pisania na maszynie umożliwiało użycie dyktafonu.

 

Ze zbiorów portalu Wratislaviae Amici polska-org.pl

 

W szkole działała orkiestra, ważnym punktem programu nauczania była bowiem muzyka. Każdy uczeń mógł uczyć się grać na jednym lub więcej instrumencie. Najzdolniejszych szkolono jako organistów lub nauczycieli muzyki. Ich umiejętności poświadczał certyfikat Akademickiego Instytutu Muzyki Kościelnej.

 

Ze zbiorów portalu Wratislaviae Amici polska-org.pl

 

Niewidomych absolwentów Zakładu Wychowawczego dla Ociemniałych otaczało opieką Stowarzyszenie Opieki Społecznej Niewidomym (Blinden- Fürsorge-Verein).

Po drugiej wojnie, już w 1947 roku po przejęciu miasta przez polską administrację, Główny Urząd Inwalidzki przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej przeznaczył ocalały kompleks na jeden z Państwowych Ośrodków Szkolenia Inwalidów Wojennych i Wojskowych we Wrocławiu jako Zakład nr 2, Zakład nr 1 powstał bowiem wcześniej przy ul. Wałbrzyskiej na Klecinie.

W 1950 roku na kurs skórzano-rymarski przybyli pierwsi uczniowie – pięćdziesięciu mężczyzn, którzy po dziewięciu miesiącach otrzymali kwalifikacje czeladnika. W tym samym i w następnym roku otworzono nowe kursy: kreślarski, pomiarów warsztatowych, obsługi central telefonicznych, introligatorski, spawalniczy, administracji handlowej, księgowości rolnej i inne. Było ich tak dużo, że stanowiło to duże utrudnienie w pracy dydaktycznej szkół, co jeszcze potęgował fakt przyjmowania uczniów z wszystkimi możliwymi typami inwalidztwa i niepełnosprawności.

Rok 1953 przyniósł reorganizację i zakład kursów dla mężczyzn stał się koedukacyjnym Zakładem Szkolenia Inwalidów. Powstał wówczas gabinet dentystyczny, rozwojowi i doskonaleniu ulegał dział rehabilitacji fizycznej. W 1956 dyr. Tadeusz Furgo zorganizował Ośrodek Metodyczny, a kształcenie oparto na trzech kierunkach: „bezwarsztatowym” (Zasadnicza Szkoła Laborantów Medycznych), metalowym i dziewiarskim. Po następnej reorganizacji w roku 1965 na terenie obecnego centrum działały szkoły: czteroletnie – Technikum Ekonomiczne i Technikum Laborantów Medycznych, szkoły zasadnicze trzyletnie – metalowa (z kierunkami elektromechanicznym i tokarskim), skórzana, ślusarska oraz odzieżowa, dwuletnie – spawalnicza i dziewiarska oraz jednoroczne kursy: spawalniczy i szewski. Wkrótce jednak, bo w 1966 roku zlikwidowano zakład dziewiarski przeznaczony dla ociemniałych, a uczniów głuchych przeniesiono do specjalistycznej placówki w Krakowie. W ten sposób docelową grupą objętą kształceniem w Zakładzie Szkolenia Inwalidów stała się młodzież z orzeczeniem o niepełnosprawności ruchowej.

W 1999 roku Zakład Szkolenia Inwalidów przejęła Diecezja Wrocławska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, która w celu jego prowadzenia powołała do życia Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Nazwa i prawna postać Centrum ulegały zmianom – najpierw stało się ono Ewangelickim Centrum Diakonii i Edukacji, a później Fundacją Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji im. ks. Marcina Lutra (2017).

W chwili przejęcia szkół przez Diakonię działały tutaj szkoły: Liceum Ekonomiczne, Liceum Ogólnokształcące i Zasadnicza Szkoła Zawodowa kształcąca w zawodach – spawacz, elektromonter oraz krawiec. Stopniowo, niektóre istniejące kierunki kształcenia zawodowego ulegały likwidacji ze względu na małe zapotrzebowanie na rynku pracy, powstały natomiast nowe, m.in. introligatorski i pracownika pomocniczego obsługi hotelowej. Obecnie działają tutaj szkoły publiczne: Szkoła Podstawowa Specjalna powstała z istniejącego do reformy Gimnazjum Specjalnego (2019), Liceum Ogólnokształcące Integracyjne powstałe z przekształconego Gimnazjum Integracyjnego, Liceum Ogólnokształcące Specjalne, Technikum Ekonomiczne Specjalne, Szkoła Przysposabiająca do Pracy, Branżowa Szkoła I stopnia kształcąca w zawodach:
operator procesów introligatorskich, krawiec, pracownik   pomocniczy obsługi hotelowej. Ponadto Fundacja Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji prowadzi Polsko-Niemiecką Niepubliczną Szkołę Podstawową (z uprawnieniami publicznej) i przedszkole „Wesołe Nutki”. Uczniowie spoza Wrocławia mieszkają w Niepublicznym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym, posiłków dostarcza do tutejszej stołówki firma cateringowa.
Uczniowie uczą się w dobrze wyposażonych salach. W części gabinetów są tablice interaktywne, działa internetowa sieć szkolna, pracownia komputerowa i językowa. Szkoła branżowa dysponuje warsztatami z bogatym wyposażeniem. Przyszli pracownicy hotelarstwa uczą się w ćwiczebnym, w pełni urządzonym pokoju hotelowym z łazienką. Na potrzeby szkoły podstawowej dla uczniów mających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jesienią 2019 roku powstała pracownia integracji polisensorycznej i sala gimnastyczna. Bogato wyposażona biblioteka (20 tysięcy woluminów) służy swymi zbiorami i uczniom, i nauczycielom.

Oprócz rehabilitacji ruchowej dodatkowo prowadzone są zajęcia aikido i sekcja podnoszenia ciężarów. W Niepublicznym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym działa kółko szachowe, teatralne, dyskusyjno-filmowe, plastyczne, tenisa stołowego, a także Klub Aktywności Społecznej.

Uczniowie szkół odnoszą liczne sukcesy w sporcie. W gablotach cieszą oczy statuetki za pierwsze miejsca zajmowane w zawodach w podnoszenia ciężarów leżąc i turniejach szachowych. Do czołówki polskich sportowców paralekkoatletyki należy m.in. absolwent naszego Liceum Ogólnokształcącego Paweł Piotrowski – czterokrotny medalista igrzysk paraolimpijskich, pięciokrotny mistrz świata i trzykrotny mistrz Europy.

 

Wikimedia Commons

 

W 2019 roku   uczeń Technikum Ekonomicznego   Jakub Mirosław   zajął VIII   miejsce w pchnięciu kulą na Paralekkoatletycznych Mistrzostwach Świata w Dubaju, tym samym znalazł się w ścisłej czołówce. Jego kolega i również uczeń Zespołu Szkół Fundacji ECDiE Wiktor Kędzia zajął tam miejsce dziewiąte w podnoszeniu ciężarów, a podczas XXXI Międzynarodowych Zawodów w Podnoszeniu Ciężarów „Srebrna Sztanga” osiągnął imponujący wynik 150 kg w wyciskaniu sztangi leżąc, jest więc nieoficjalnym rekordzistą Europy w kategorii juniorów. W tym samym 2019 roku odbyły się Drużynowe Mistrzostwa Polski, podczas których Wiktor będąc częścią drugiej drużyny „Startu Wrocław” zdobył brązowy medal.

 

Ze zbiorów Jakuba M.

 

Technikum Ekonomiczne od wielu lat uczestniczy w programie „Dzień Przedsiębiorczości”, jego Komitet Honorowy kilkakrotnie nadawał mu tytuł Najaktywniejszej Szkoły. Ostatni raz w 2019 r. W lutym 2020 roku przedstawiciele szkoły odebrali dyplom i złotą statuetkę.

Uczennica Branżowej Szkoły I stopnia Marzena Sz. w roku szkolnym 2017/2018 zajęła pierwsze miejsce w Ogólnopolskim Międzyszkolnym Konkursie Pracownika Pomocniczego Obsługi Hotelowej „TAK – SPRAWNI W ZAWODZIE” w Kołobrzegu.

Szkoły Fundacji biorą udział w licznych programach europejskich: “Poprawa warunków nauki w szkołach ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Fundację Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji im. ks. Marcina Lutra poprzez doposażenie w nowoczesny sprzęt dydaktyczny dwóch pracowni komputerowych i matematycznych, chemicznej oraz przyrodniczej, a także kompleksowego wyposażenia pracowni gastronomicznej celem utworzenia w szkołach zawodowych warunków zbliżonych do rzeczywistego środowiska pracy zawodowej”; „Podniesienie efektywności kształcenia zawodowego w szkole Fundacji ECDiE”; Erasmus+. Niedawno Fundacja rozpoczęła realizację projektu pn. „Utworzenie  i realizacja zadań CKZiU w placówkach Fundacji ECDiE”, którego celem jest zwiększenie efektywności kształcenia zawodowego zgodnie z potrzebami rynku pracy oraz zwiększenie szans na zatrudnienie uczniów Szkoły Branżowej I stopnia i uczniów Technikum Ekonomicznego prowadzonych przez Fundację. Osiągnięcie założonego celu możliwe będzie m. in. dzięki realizacji praktyk zawodowych bezpośrednio u pracodawców, utworzeniu Punktu Informacji i Kariery, doposażeniu w nowoczesny sprzęt pracowni krawieckiej, a także szeregu działań skierowanych na podnoszenie kompetencji nauczycieli.

W ramach pomocy społecznej na terenie centrum są prowadzone Warsztaty Terapii Zajęciowej „Przystań”, Całodobowe Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze „Tęcza” i „Opoka” oraz Dom Pomocy Społecznej ”Miłosierny Samarytanin”. Działa także przedszkole „Wesołe Nutki”.

Fundacja udzieliła również gościny dwóm Szkołom Specjalnym, na bazie których powstał  w 2004 roku Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1, funkcjonujący tutaj do 2019 roku.

 

 

 

 

 


Źródła:
1. Zakład Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów we Wrocławiu, ul. Wejherowska 28. Informacja o zakładzie po 35 latach działalności. Opracował Jan Pietrzak, Wrocław 1985.
2. Illustrierte Wochenbeilage der Schlesiszen Zeitung, 1925 [dostęp: 02.03.2020].
3. http://www.polska-org.pl [dostęp: 02.03.2020].
4. https://de.wikipedia.org/wiki/Johann_Georg_Knie [dostęp: 02.03.2020].
5. http://www.ma-ha-schulze.de/index.php?menuid=1&reporeid=229 [dostęp: 02.03.2020].
6. CeKiRON Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Wrocław [b.r.w.].