Część 1 – Szkoły dla niepełnosprawnych przy ul. ks. Marcina Lutra

Niewidomych absolwentów Zakładu Wychowawczego dla Ociemniałych otaczało opieką Stowarzyszenie Opieki Społecznej Niewidomym (Blinden- Fürsorge-Verein).

Po drugiej wojnie, już w 1947 roku po przejęciu miasta przez polską administrację, Główny Urząd Inwalidzki przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej przeznaczył ocalały kompleks na jeden z Państwowych Ośrodków Szkolenia Inwalidów Wojennych i Wojskowych we Wrocławiu jako Zakład nr 2, Zakład nr 1 powstał bowiem wcześniej przy ul. Wałbrzyskiej na Klecinie.

W 1950 roku na kurs skórzano-rymarski przybyli pierwsi uczniowie – pięćdziesięciu mężczyzn, którzy po dziewięciu miesiącach otrzymali kwalifikacje czeladnika. W tym samym i w następnym roku otworzono nowe kursy: kreślarski, pomiarów warsztatowych, obsługi central telefonicznych, introligatorski, spawalniczy, administracji handlowej, księgowości rolnej i inne. Było ich tak dużo, że stanowiło to duże utrudnienie w pracy dydaktycznej szkół, co jeszcze potęgował fakt przyjmowania uczniów z wszystkimi możliwymi typami inwalidztwa i niepełnosprawności.

Rok 1953 przyniósł reorganizację i zakład kursów dla mężczyzn stał się koedukacyjnym Zakładem Szkolenia Inwalidów. Powstał wówczas gabinet dentystyczny, rozwojowi i doskonaleniu ulegał dział rehabilitacji fizycznej. W 1956 dyr. Tadeusz Furgo zorganizował Ośrodek Metodyczny, a kształcenie oparto na trzech kierunkach: „bezwarsztatowym” (Zasadnicza Szkoła Laborantów Medycznych), metalowym i dziewiarskim. Po następnej reorganizacji w roku 1965 na terenie obecnego centrum działały szkoły: czteroletnie – Technikum Ekonomiczne i Technikum Laborantów Medycznych, szkoły zasadnicze trzyletnie – metalowa (z kierunkami elektromechanicznym i tokarskim), skórzana, ślusarska oraz odzieżowa, dwuletnie – spawalnicza i dziewiarska oraz jednoroczne kursy: spawalniczy i szewski. Wkrótce jednak, bo w 1966 roku zlikwidowano zakład dziewiarski przeznaczony dla ociemniałych, a uczniów głuchych przeniesiono do specjalistycznej placówki w Krakowie. W ten sposób docelową grupą objętą kształceniem w Zakładzie Szkolenia Inwalidów stała się młodzież z orzeczeniem o niepełnosprawności ruchowej.

W 1999 roku Zakład Szkolenia Inwalidów przejęła Diecezja Wrocławska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, która w celu jego prowadzenia powołała do życia Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Nazwa i prawna postać Centrum ulegały zmianom – najpierw stało się ono Ewangelickim Centrum Diakonii i Edukacji, a później Fundacją Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji im. ks. Marcina Lutra (2017).

W chwili przejęcia szkół przez Diakonię działały tutaj szkoły: Liceum Ekonomiczne, Liceum Ogólnokształcące i Zasadnicza Szkoła Zawodowa kształcąca w zawodach – spawacz, elektromonter oraz krawiec. Stopniowo, niektóre istniejące kierunki kształcenia zawodowego ulegały likwidacji ze względu na małe zapotrzebowanie na rynku pracy, powstały natomiast nowe, m.in. introligatorski i pracownika pomocniczego obsługi hotelowej. Obecnie działają tutaj szkoły publiczne: Szkoła Podstawowa Specjalna powstała z istniejącego do reformy Gimnazjum Specjalnego (2019), Liceum Ogólnokształcące Integracyjne powstałe z przekształconego Gimnazjum Integracyjnego, Liceum Ogólnokształcące Specjalne, Technikum Ekonomiczne Specjalne, Szkoła Przysposabiająca do Pracy, Branżowa Szkoła I stopnia kształcąca w zawodach:
operator procesów introligatorskich, krawiec, pracownik   pomocniczy obsługi hotelowej. Ponadto Fundacja Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji prowadzi Polsko-Niemiecką Niepubliczną Szkołę Podstawową (z uprawnieniami publicznej) i przedszkole „Wesołe Nutki”. Uczniowie spoza Wrocławia mieszkają w Niepublicznym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym, posiłków dostarcza do tutejszej stołówki firma cateringowa.
Uczniowie uczą się w dobrze wyposażonych salach. W części gabinetów są tablice interaktywne, działa internetowa sieć szkolna, pracownia komputerowa i językowa. Szkoła branżowa dysponuje warsztatami z bogatym wyposażeniem. Przyszli pracownicy hotelarstwa uczą się w ćwiczebnym, w pełni urządzonym pokoju hotelowym z łazienką. Na potrzeby szkoły podstawowej dla uczniów mających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jesienią 2019 roku powstała pracownia integracji polisensorycznej i sala gimnastyczna. Bogato wyposażona biblioteka (20 tysięcy woluminów) służy swymi zbiorami i uczniom, i nauczycielom.

Oprócz rehabilitacji ruchowej dodatkowo prowadzone są zajęcia aikido i sekcja podnoszenia ciężarów. W Niepublicznym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym działa kółko szachowe, teatralne, dyskusyjno-filmowe, plastyczne, tenisa stołowego, a także Klub Aktywności Społecznej.

Uczniowie szkół odnoszą liczne sukcesy w sporcie. W gablotach cieszą oczy statuetki za pierwsze miejsca zajmowane w zawodach w podnoszenia ciężarów leżąc i turniejach szachowych. Do czołówki polskich sportowców paralekkoatletyki należy m.in. absolwent naszego Liceum Ogólnokształcącego Paweł Piotrowski – czterokrotny medalista igrzysk paraolimpijskich, pięciokrotny mistrz świata i trzykrotny mistrz Europy.

Technikum Ekonomiczne od wielu lat uczestniczy w programie „Dzień Przedsiębiorczości”, jego Komitet Honorowy kilkakrotnie nadawał mu tytuł Najaktywniejszej Szkoły. Ostatni raz w 2019 r. W lutym 2020 roku przedstawiciele szkoły odebrali dyplom i złotą statuetkę.

Uczennica Branżowej Szkoły I stopnia Marzena Sz. w roku szkolnym 2017/2018 zajęła pierwsze miejsce w Ogólnopolskim Międzyszkolnym Konkursie Pracownika Pomocniczego Obsługi Hotelowej „TAK – SPRAWNI W ZAWODZIE” w Kołobrzegu.

Szkoły Fundacji biorą udział w licznych programach europejskich: “Poprawa warunków nauki w szkołach ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Fundację Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji im. ks. Marcina Lutra poprzez doposażenie w nowoczesny sprzęt dydaktyczny dwóch pracowni komputerowych i matematycznych, chemicznej oraz przyrodniczej, a także kompleksowego wyposażenia pracowni gastronomicznej celem utworzenia w szkołach zawodowych warunków zbliżonych do rzeczywistego środowiska pracy zawodowej”; „Podniesienie efektywności kształcenia zawodowego w szkole Fundacji ECDiE”; Erasmus+. Niedawno Fundacja rozpoczęła realizację projektu pn. „Utworzenie  i realizacja zadań CKZiU w placówkach Fundacji ECDiE”, którego celem jest zwiększenie efektywności kształcenia zawodowego zgodnie z potrzebami rynku pracy oraz zwiększenie szans na zatrudnienie uczniów Szkoły Branżowej I stopnia i uczniów Technikum Ekonomicznego prowadzonych przez Fundację. Osiągnięcie założonego celu możliwe będzie m. in. dzięki realizacji praktyk zawodowych bezpośrednio u pracodawców, utworzeniu Punktu Informacji i Kariery, doposażeniu w nowoczesny sprzęt pracowni krawieckiej, a także szeregu działań skierowanych na podnoszenie kompetencji nauczycieli.

W ramach pomocy społecznej na terenie centrum są prowadzone Warsztaty Terapii Zajęciowej „Przystań”, Całodobowe Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze „Tęcza” i „Opoka” oraz Dom Pomocy Społecznej ”Miłosierny Samarytanin”. Działa także przedszkole „Wesołe Nutki”.

Fundacja udzieliła również gościny dwóm Szkołom Specjalnym, na bazie których powstał  w 2004 roku Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1, funkcjonujący tutaj do 2019 roku.